Modern dünyanın enerji ihtiyacı, nüfus artış oranına paralel olarak her geçen gün büyümeye devam ediyor. Sanayi ve teknolojinin gelişimi ile birlikte insanların günlük hayatlarında enerjiye olan bağımlılıkları da artıyor. Gelecek nesillerin daha temiz bir dünya içerisinde hayat sürmesi için yenilenebilir enerji üretiminin ve kullanımının yaygınlaştırılması büyük önem arz ediyor.

Türkiye, 2020 yılındaki elektrik üretiminin büyük bir bölümünü fosil enerji kaynağı olan kömürden sağladı. İkinci sırada yenilenebilir enerji kaynaklarından biri olan hidroelektrik olsa da üçüncü sırada yine bir fosil yakıt olan doğalgaz bulunuyor. Türkiye, yenilenebilir enerji kaynakları potansiyelinin farkında olan ve 2000’li yılların başından beri bu alana ciddi yatırımlar yapan ülkelerden biri. Enerji alanındaki özel girişimlerin de artmasıyla birlikte gelecekte ülkenin elektrik üretiminin büyük bir bölümünün yenilenebilen enerji kaynakları tarafından karşılanması bekleniyor.

Yenilenebilir Enerji Nedir?

Yenilenebilir enerji, kendisinden alınan enerjinin eşit veya tükenme hızından daha çabuk kendini yenileyebilen ve sürdürebilen kaynaklara verilen isimdir. Kaynağından alınan enerji miktarı ne kadar yüksek olursa olsun kendini yeniden tekrarlayabilen enerjiler doğal oldukları için aynı zamanda temiz olarak da nitelendirilebilir. Temiz enerji üretimi ve kullanımının artması gelecek nesillerin yaşayabilecekleri daha elverişli bir dünyaya sahip olmaları anlamına geliyor. Bu nedenle tükenmeyen enerji olarak da adlandırılan yenilenebilir enerji kaynakları ile üretilen elektrik kullanımının teşvik edilmesi son derece önemlidir.

Yenilenebilir enerji kaynaklarını diğerlerinden ayıran en önemli özellik sürdürülebilir ve temiz olmalarıdır. Dünyanın doğal dengesine zarar vermeden, çevreyle uyumlu bir şekilde üretilen enerji gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmak anlamına gelir. 

Yenilenebilir Enerji Çeşitleri Nelerdir?

Kaynağından ne kadar alınırsa alınsın kendi iç dinamikleriyle potansiyelini sürekli olarak koruyan ve güncelleyen enerji kaynakları yenilenebilir olarak kabul edilir. Peki bu yenilenebilir enerji kaynakları nelerdir? Bu kapsamda olan güneş enerjisi popülaritesini gün geçtikçe artıran kaynaklardan biridir. Güneş, kendini sürekli yenileyebilen bir iç dinamiğe sahiptir. Günümüzde sahip olduğumuz teknolojiler sayesinde güneş enerjisini biriktirip farklı alanlarda kullanabiliyoruz. Temiz enerji kapsamında olan; rüzgâr, hidroelektrik, jeotermal, hidrojen, dalga, biyogaz, gelgit ve biyokütle enerjileri ise halihazırda kullanılan diğer yenilenebilir kaynaklardır.

Hidroelektrik Enerji

Yenilenebilir enerji kaynakları arasında dünya genelinde en çok tercih edilen seçeneklerin başında hidroelektrik enerji yer alır. Elektrik üretimi için uygulanış prensibi temelde oldukça basittir. Üretim aşaması kısaca, suyun hız kazanması sonucunda sahip olduğu kinetik enerjinin türbinlerden geçirilerek elektrik enerjisine dönüştürülmesi olarak tanımlanabilir. Doğası gereği akarsuların bulunduğu coğrafyalarda kullanımı çok daha fazladır. Yapılan barajlar ile enerji üretiminin sürdürülebilirliği sağlanır. Günümüzde bilinen temiz enerji üretim modellerinden biridir. Bu alandaki liderliğini ise gelecekte rüzgâr ve güneş enerji kaynaklarına bırakması tahmin ediliyor.

Rüzgâr Enerjisi

Rüzgâr enerjisi, hidroelektrikten sonra Türkiye’de en çok kullanılan yenilenebilir enerji kaynağıdır. Potansiyeli yüksek olan bölgelere kurulan rüzgâr türbinleri sayesinde elektrik üretme işlemi yapılır. Rüzgâr enerjisi, 2005 yılından itibaren bu alanda yapılan yatırımlar sayesinde günümüz Türkiye’sinde elektrik üretimi konusunda ciddi söz sahibi olmaya başladı. 2005 yılında rüzgârdan enerji üretimi 0,06 TWh olan Türkiye’nin 2020 yılındaki üretimi 24,32 TWh olarak belirlenmiştir. 15 yılda oluşan üretim miktarındaki bu değişim, rüzgâr enerjisinin geleceğin Türkiye’sinde çok daha etkili olacağını gösteriyor.

Dalga Enerjisi

Dalga enerjisi, potansiyeli oldukça yüksek ve sonsuz olan ama günümüzde yaygın olmayan yenilenebilir enerji kaynaklarından biridir. Zaman içerisinde kullanımı daha fazla olması beklenen temiz enerji kaynakları arasında yer alır. 2000’li yılların öncesinde Avrupa’da ciddi oranda kullanılan dalga enerjisi, 2009’dan itibaren Asya ülkelerinde de yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Deniz ve okyanusa kıyısı olan ülkelerin kullanabilecekleri bu kaynak, gelecekte Türkiye’nin de yüksek miktarda elektrik üreteceği seçeneklerden biridir. Bu kapsamda olan gelgit enerjisi de yenilenebilir enerji kaynakları arasında yer alır. 

Güneş Enerjisi

Güneş enerjisi, yenilenebilir enerji kaynakları arasında popülaritesi her geçen gün artan modellerden biridir. Avrupa’da 2000’li yılların başından itibaren yavaş yavaş yaygınlaşmaya başlayan güneş enerjisi kullanımı, Almanya’nın liderliğinde genişlemeye devam ediyor. 2020 yılında Almanya güneş enerjisinden 51.00 TWh elektrik üretirken Türkiye’de bu rakam 10,71 TWh olarak kayıtlara geçmiştir. Her geçen gün önemi çok daha iyi anlaşılan yenilenebilir enerji kaynakları, ülkelerin gelecekteki pozisyonlarının belirlenmesindeki en büyük etkenlerden biri olacaktır. 

Biyokütle Enerjisi

Biyokütle enerjisi, ana bileşenleri karbonhidrat olan her türlü bitkisel ve hayvansal maddeden elde edilen enerjiye verilen isimdir. Biyokütle nedir? Biyokütle ise bir türün veya topluluğun sahip olduğu yaşayan organizmaların belirli bir zaman aralığındaki toplam kütle miktarı olarak nitelendirilebilir. Bu kapsamda olan materyaller işlenerek katı, sıvı ve gaz yakıtlara dönüştürülebilir. Biyokütle enerjisi sahip olduğu bu sonsuz potansiyeli sayesinde yenilenebilir enerji kaynakları arasında yer alır. Afrika ülkeleri biyokütle enerjisi üretiminde dünyanın diğer kalan bölgelerine göre çok daha aktiftir. Etiyopya, enerji üretiminin %92,9’unu atık ve biyokütle enerjisinden üreterek bu konuda liderliği elinde bulunduruyor.

Jeotermal Enerji

Tükenmeyen enerji çeşitleri arasında yer alan ve en çok merak edilen konulardan biri olan jeotermal enerji, ülkemizin doğal kaynakları arasında yer alır. Jeotermal enerji, yerküre altında biriken ısının işlenmesi ile elde edilen enerjiye verilen isimdir. Potansiyeli oldukça yüksek olan bu yenilenebilir enerji kaynağı, elektrik üretiminde kullanılarak ülkenin kalkınmasında önemli bir yer tutabilir. Türkiye, jeotermal enerji üretiminde dünyada 4. sırada yer almaktadır. 2020 yılında 8168 GWh jeotermal enerji üreten Türkiye dünya genelinde 5., Avrupa’da 1. sırada yer almıştır. Yüzölçümü olarak dünyada 4. sırada olan, 2020 yılında 18.366 GWh jeotermal enerji üreten Amerika Birleşik Devletleri, bu alanda lider pozisyondadır. Hemen arkasından gelen Endonezya ise 15.315 GWh enerji üretimi yaparak jeotermal enerji üretiminde Asya kıtasındaki liderdir.

Hidrojen Enerjisi

Hidrojen enerjisi, doğada bileşen olarak bulunan hidrojen gazının işlenmesi sonucunda elde edilen ve çeşitli alanlarda kullanılabilen enerjiye verilen addır. Diğer alternatif enerji kaynakları gibi doğal olarak bulunmasa da sürdürülebilir olduğu için yenilenebilir enerji kaynakları arasında yer alır. Yakıt olarak kullanılabilen hidrojen enerjisi, fosil enerji kaynakları gibi kullanıldıktan sonra çevreye çok fazla zararlı madde salımı yapmaz. Bu nedenle temiz ve geleceğin enerjisi olarak şimdiden ünlenmeye başlamıştır. Günümüz ekonomik koşullarında diğerlerine göre daha pahalı bir seçenek olduğu için yaygınlaşmamıştır. İlerleyen zamanlarda teknolojinin gelişmesiyle birlikte çok daha yaygın olarak kullanılacak, potansiyeli oldukça yüksek olan temiz enerji kaynaklarından biridir. 

Biyogaz Enerjisi

Biyogaz, oksijensiz ortamda olan maddelerin karbondioksit ve metan gazına dönüştürülmesi olarak tanımlanabilir. Biyogaz enerjisi, elde edilen gazın yakıt olarak kullanıldığı bir enerji çeşididir. Biyogaz elde edilmesi için; hayvansal, bitkisel ve endüstriyel atıklar kullanılabilir. Üretim kaynakları sürekli döngü içerisinde ve sonsuz olduğu için biyogaz enerjisi sürdürülebilir ve yenilenebilir enerji kaynakları arasında yer alır. Biyogazın kullanım alanı oldukça geniştir. Türbin yakıtı olarak elektrik üretiminde kullanılabilen biyogaz doğrudan ısınma için de kullanılabilir. Ayrıca, kimyasal maddelerin üretiminde ve yakıt pillerinde de kullanılabilen bir enerji üretim aracıdır. 

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Avantajları Nelerdir?

Sanayi devriminden sonra artan enerji ihtiyacının karşılanmasını, uzun bir süre yoğun olarak fosil yakıtlar sağladı. Zamanla bu yakıtların çok fazla kullanımının çevresel sorunlara neden olduğu anlaşıldı. İnsanoğlu olarak çevresel felaketlerin daha fazla büyümesini önlemek için küresel çapta, hızlıca yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmemiz gerekiyor. Temiz ve tükenmez enerji olarak da adlandırılan yenilenebilir enerji kaynaklarının avantajları şu şekilde sıralanabilir;

• Karbon emisyonu düşüktür.

• Yerli kaynakların kullanılmasını teşvik eder.

• Dışa bağımlılığı azaltarak ülke ekonomisinin güçlenmesine katkı sağlar.

• Merkezi olmayan, kırsal bölgelerdeki enerji ihtiyacına cevap verir.

Türkiye sınırları içerisinde hizmet veren Aydem Enerji gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapan firmaların varlığı, ülkemizin dünya üzerindeki konumunu da güçlendirecek önemli hususlardan biridir.