Jeotermal Enerji Nedir? Jeotermal Enerji Yenilenebilir Mi?

Jeotermal, yeraltında farklı derinliklerde birikmiş ısıya verilen isimdir. Jeo ve termal kelimelerinin birleşiminden oluşur. Jeo kelimesi yeryüzü, termal ise ısı anlamına gelir. Birçok farklı elementler, mineraller içeren su, buhar ve gazlar jeotermal akıntıyı oluşturur. Yenilenebilir, sürdürülebilir, güvenli ve çevre dostu yeşil enerji kaynağıdır. Herhangi bir enerji dönüşümünden geçmediği için birincil enerjidir. Yanma işlemi bulunmadığı için karbon salınımı sıfıra yakındır.

Jeotermal enerji, kullanılan en eski kaynaklardan birisidir. İnsanlar, binlerce yıldır pişirme, ısıtma ve kaplıcalarda jeotermal enerjiden faydalanıyor. M.Ö. 10000 yıllarında, çanak, çömlek, cam, tekstil ve krem gibi ürünlerin imalatında kullanıldığına dair kanıtlar, Akdeniz Bölgesinde bulundu. 

Çok uzun süredir hayatımızda olan jeotermal enerji, 1900’lü yılların başında elektrik üretimi için kullanılmaya başlandı. Artan güç talebini karşılamak amacıyla ilk kez 1904 yılında Prens Piero Ginori Conti tarafından Larderello’ da denemeler yapıldı. İlk başarılı denemede, 4 ampul için gerekli enerji başarı ile sağlandı. 1911 yılında ilk ticari jeotermal enerji santrali aynı yere inşa edildi.

Yeni teknolojik gelişmelerle birlikte, jeotermal enerji kullanımı daha az maliyetli ve daha verimli bir hale geldi. Dünyanın sahip olduğu jeotermal kaynakların, teorik olarak insanlığın enerji tüketimini karşılamak için yeterli olduğu düşünülüyor. Devlet teşvikleri ve bulunacak yeni tekniklerle daha fazla verim sağlanarak, enerji üretimi için vazgeçilmez bir kaynak haline gelebilir.

Jeotermal enerji, temiz ve güvenli olduğu için tercih edilen bir enerji kaynağıdır. Türkiye, jeotermal enerji potansiyeline sahip ülkeler arasındadır. Ülkemiz, Avrupa ülkeleri arasında jeotermal potansiyeli olarak 1. sırada ve kurulu güç bakımından Dünyada 4. sıradadır. Günümüzde jeotermal enerji ile elektrik üretimi yapmakta olan ilk beş ülke şu şekildedir;

• ABD

• Endonezya

• Filipinler

• Türkiye

• Yeni Zelanda

Jeotermal kaynakların kullanımında, yangın, patlama, zehirlenme gibi riskler yoktur. Çevreye zarar vermediği için ekolojik olarak da güvenilirdir. Jeotermal enerji ile ulaşılan verimlilik %95’in üzerindedir. Üretim tesisleri, diğer enerji kaynaklarının üretim alanlarına göre en düşük düzeydedir.

Jeotermal Enerji Kullanım Alanları

Jeotermal enerji kullanımı, yenilenebilir enerji kaynakları arasında giderek daha çok tercih edilmeye başlandı. Jeotermal enerjinin kullanım alanları şu şekilde sıralanabilir;

• Elektrik enerjisi üretimi.

• Merkezi ısıtma, merkezi soğutma, sera ısıtması gibi uygulamalar.

• Isı gereken kurutma işlemleri.

• Kimyasal madde ve minerallerin üretimi.

• Termal turizm yapan kaplıcalar. 

• Kültür balıkçılığı.

• Mineraller içeren içme suyu üretimi.

Jeotermal Enerjiden Nasıl Elektrik Üretilir?

Jeotermal enerji kaynakları ile elektrik üretimi için birkaç farklı santral tipi bulunur. Santrallerde tasarım farkları olsa da üretim sırasında benzer yöntemleri kullanırlar. Enerji santralleri 3 farklı tipte olabilir. Bunlar;

Kuru buhar santralleri: Kaynaktan gelen kuru buhar, direkt türbinleri döndürmek için kullanır.

Flaş buhar santralleri: Yüksek basınçla kaynaktan gelen jeotermal akışkan, buhara çevrilerek türbinin döndürülmesi sağlanır.

Çift çevrim santralleri: Sıcak jeotermal akışkan, ikinci bir akışkanın ısıtılarak buharlaştırılması amacıyla kullanılır. Buharlaşan ikinci akışkan türbinlere yönlendirilir..

Türkiye’nin Jeotermal Enerji Potansiyeli 

Ülkemizde, jeotermal enerji potansiyeli en yüksek olan bölge %78 gibi bir oranla Batı Anadoludur. İç Anadolu %9, Marmara Bölgesi %7, Doğu Anadolu %5, diğer bölgeler ise %1 jeotermal enerji potansiyeline sahiptir. Sahip olduğu potansiyel ile, Türkiye jeotermal enerji konusunda, lider ülkeler arasındadır. Ülkemizde, doğal çıkış şeklinde ve değişik sıcaklıklarda bulunan, yaklaşık 1000 adet kaynak mevcuttur.

Türkiye’de bulunan kaynakların %90’ı düşük ve orta sıcaklıktadır. Bu sıcaklıktaki kaynaklar, direkt kullanım için daha uygundur. Isıtma, termal turizm, ve çeşitli endüstriyel uygulamalar için düşük ve orta sıcaklıktaki kaynaklar kullanılabilir.

Ülkemizdeki kaynakların, %10’u ise dolaylı kullanım yani elektrik enerjisi üretimi için uygundur.

Jeotermal enerji araştırmaları, yeni kanunlar ve özel sektörün girişimleriyle hız kazandı. Arama seviyeleri 2000 metreden 28000 metreye kadar ulaştı. Türkiye’nin sahip olduğu muhtemel ısı potansiyeli 31500 MWt, elektrik üretimi için ise bu oran 2000 MWe seviyesindedir. Ülkemizde, jeotermal enerji ile üretilen elektrik  2004 yılında 15 MW seviyesindeyken 2020 yılına gelindiğinde 1,613 MW’a ulaşmıştır. 

Isıtma amaçlı olarak birçok ilimizde jeotermal enerji kullanılmaktadır. Afyonkarahisar, Ağrı, Ankara, Balıkesir, Denizli, İzmir, Kırşehir, Manisa, Nevşehir ve Yozgat illerimizde binlerce konutun ısıtma uygulamaları jeotermal enerjiden sağlanmaktadır. 

Jeotermal Enerji Yenilenebilir Mi ?

Yeraltında bulunan, gözenekli kayaçlar ve çatlaklar içinde biriken yağmur, kar, deniz ve magma sularının oluşturduğu jeotermal kaynak, kullanıldıktan sonra tekrar yer altına gönderilir. Kullanılan rezervin bu şekilde tekrar doldurulmasına reenjeksiyon denir.  Jeotermal kaynağın sürdürülebilirliği için reenjeksiyon yapılması önemlidir. Birçok ülkede, reenjeksiyon yapılması kanunlarla zorunlu hale getirilmiştir.

Jeotermal enerjinin, yerel bir kaynak olması ve sürdürülebilir yöntemlerle kullanımı, ülkemizin enerjide dışa bağımlılığını azaltacaktır. Dışarıdan alınan enerji miktarı azalacağı için, jeotermal enerji kullanımı, ülke ekonomisine katkı sağlayabilir. 

Aydem Enerji olarak Denizli’nin Sarayköy ilçesinde bulunan jeotermal enerji santralimiz ile yıllık 38GWh enerji üretmekteyiz. Kurulu güç 6,85 MW seviyesinde olan santral 2008 yılında üretime başlamıştır. Şirketimizin sunduğu “Yeşil Tarife” hizmetleri ile yenilenebilir kaynaklardan üretilen enerjiyi tercih edebilirsiniz. Yeşil tarifelerimizle, direkt ve dolaylı karbon ayak izinizi küçültebilirsiniz.

Yenilenebilir enerji kaynaklarının, Türkiye ve Dünya geleceği için önemini biliyor ve yatırımlarımızı bu kaynakların kullanımına yapıyoruz. Şirketimizin sahip olduğu, hidroelektrik, rüzgar, jeotermal ve biyogaz santralleri ile sizlere yeşil enerji sunuyoruz.