Elektrik Yangınlarını Önleme & Müdahale Rehberi

Elektrik yangınları, dünya genelinde en yaygın yangın türlerinden biri olup ciddi can ve mal kayıplarına yol açmaktadır. Genellikle elektrik tesisatındaki hatalar, aşırı yüklenme, kısa devreler veya statik elektrikten kaynaklanmaktadır. Bu yangınlar, yanlış müdahale edildiğinde daha büyük tehlikeler yaratabilir. “Elektrik yangını nasıl söndürülür?” sorusunun doğru cevaplanması, can ve mal güvenliği açısından büyük önem taşır. Özellikle E sınıfı yangın olarak bilinen elektrik yangınları, yanıcı malzemelerden farklı olarak özel söndürme ekipmanları gerektirir. Geleneksel su bazlı söndürücüler, elektrik akımını ilettiği için büyük tehlike oluşturur. 

Elektrik Yangınlarının Muhtemel Nedenleri

Elektrik yangınları, çeşitli nedenlerden dolayı meydana gelebilir. Genel olarak elektrik tesisatı ve elektrikli cihazlardan kaynaklanan yangın nedenleri şu şekilde incelenebilir:

• Aşırı Yüklenme ve Kısa Devre: Bir priz veya elektrik hattının kapasitesinden fazla cihaz bağlanması, aşırı yüklenmeye neden olur. Bu durum, kabloların aşırı ısınmasına, izolasyonun erimesine ve sonunda yangının başlamasına yol açabilir. Kısa devre, iki elektrik iletkeninin yanlış temas etmesiyle aniden yüksek akım çekmesine neden olur. Bu durum, yüksek ısı üreterek kıvılcım oluşumuna ve yangına sebep olabilir.
• Eski ve Hasarlı Elektrik Tesisatı: Zamanla aşınan elektrik kabloları ve hatları, yangın riskini önemli ölçüde artırır. Eski binalarda elektrik tesisatları zamanında yenilenmediğinde, kabloların izolasyonu zayıflar ve kıvılcım oluşumuna neden olabilir. Elektrik tesisatı yangın yönetmeliği kapsamında düzenli denetimlerin yapılması, bu riskleri önlemek açısından kritik öneme sahiptir.
• Kalitesiz Elektrik Cihazları ve Uygun Olmayan Kullanım: Düşük kaliteli veya sertifikasız elektrikli cihazlar, güvenlik standartlarını karşılamadığı için aşırı ısınma ve kısa devre gibi riskler taşır. Ayrıca cihazların yanlış kullanımı da elektrik yangınları için bir tehdit oluşturur.
• Statik Elektrik Kaynaklı Yangınlar: Statik elektrik, özellikle sanayi tesislerinde veya kimyasal madde depolarında büyük risk oluşturur. Statik elektrik yangını, yalıtılmamış metal yüzeylerde biriken elektrik yüklerinin ani boşalmasıyla kıvılcım oluşmasına yol açar.

Elektrik Yangınlarını Önlemek İçin Yapılması Gerekenler

Elektrik yangınlarını önlemek için, elektrik yangınları yönetmeliği kapsamında belirlenen önlemlerin alınması büyük önem taşır. Elektrik yangınlarını önlemek için yapılması gerekenler şu şekilde sıralanabilir:

• Elektrik tesisatlarının en az 5 yılda bir uzman kişiler tarafından kontrol edilmesi
• Prizlerin, sigortaların ve kablo bağlantılarının düzenli olarak gözden geçirilmesi
• Elektrik panolarının aşırı yüklenmeye karşı koruma sistemleri ile donatılması
• Aynı prizde çok fazla cihazın bağlanmamasına dikkat edilmesi
• Eski ve aşınmış prizlerin yenilenmesi
• Uzatma kablolarının güvenilir markalardan seçilmesi
• Elektrik yangınlarında kullanılan söndürücüler, ABC veya CO₂ bazlı olmalı
• Ev ve iş yerlerinde uygun yangın söndürücüler bulundurulmalı
• Elektrik yangınlarına suyla müdahale edilmemesi gerektiği konusunda bilinçlendirme yapılmalı

Elektrik Yangınlarına Nasıl Müdahale Edilmeli?

Elektrik yangınları sırasında doğru tahliye planı oluşturmak, can kayıplarını önlemek açısından hayati önem taşır. Yangın meydana geldiğinde panik yapmadan belirlenen tahliye güzergahlarını kullanarak güvenli bir alana ulaşmak gerekir. Elektrik yangınına müdahale için yangın anında dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

• Elektrik akımının kesildiğinden emin olun: Elektrik panosundaki sigortaları kapatarak akımı kesin.
• Tahliye kapıları ve çıkış yolları belirlenmeli: İş yerlerinde ve büyük binalarda yangın çıkış noktaları ve tahliye planları önceden oluşturulmalıdır.
• Yangın alarmı verilmeli: İnsanları uyarmak için yangın alarm sistemleri kullanılmalıdır.
• Duman solumaktan kaçının: Elektrik yangınları sırasında çıkan zehirli gazlar ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Havada yoğun duman varsa yere yakın hareket edin ve ıslak bir bezle ağzınızı kapatın.

Müdahale sırasında elektrik yangınlarında yangın söndürme prosedürlerine uygun hareket edilmelidir. Öncelikle elektriğin kesilmesi gerekir. Elektrik akımı kesilmeden müdahale edilirse çarpılma riski oluşur. Yangın yayılmadan söndürme işlemi yapmanız gerekir. Küçük çaplı yangınlarda CO₂ (karbondioksit) veya kuru kimyevi toz (ABC) söndürücüler kullanılmalıdır. Su, elektriği ilettiği için yangını daha tehlikeli hale getirir. Doğru söndürme yöntemlerini uygulamanız oldukça önemlidir:

Söndürme Yöntemi	Kullanımı	Avantajı
CO₂ Söndürücüler	Elektrik yangınlarında güvenlidir.	Elektrik akımını iletmez. Cihazlara zarar vermez.
Kuru Kimyevi Toz (ABC Söndürücüler)	Küçük çaplı yangınlar için uygundur.	Elektrik tesisatına zarar vermeden söndürür.
Yangın Battaniyesi	Küçük cihaz yangınlarında kullanılır.	Yanıcı maddelerin oksijenle temasını keser.

Yangın büyüyorsa acilen itfaiyeye haber verilmelidir. Yangın bölgesi hızla tahliye edilmeli ve yangın kapıları kullanılmalıdır. Elektrik yangınlarına yanlış müdahale sonucu zehirli gaz çıkışı olabilir, bu yüzden duman solunmamalıdır. Elektrik yangınları, özellikle bilinçsiz kullanım ve ihmal nedeniyle meydana gelmektedir. Elektrik yangınlarına müdahale talimatı çerçevesinde uygun söndürme yöntemlerinin bilinmesi, tesisat bakımlarının düzenli yapılması ve yangın söndürme ekipmanlarının hazır bulundurulması hayati önem taşımaktadır.

Gelişen teknoloji ile birlikte elektrik yangınlarını önlemeye yönelik akıllı çözümler yaygınlaşmaktadır. Akıllı yangın dedektörleri, otomatik elektrik kesme sistemleri ve termal kameralar yangınları erken tespit ederek olası felaketleri önlemektedir. Bunlar arasında yer alan akıllı yangın dedektörleri, ortamdaki sıcaklık artışlarını ve duman yoğunluğunu algılayarak otomatik alarm verir. Otomatik sigorta sistemleri de kısa devre veya aşırı yüklenme durumunda devreyi keserek yangın çıkmasını önler. Bunların yanı sıra elektrik panolarında aşırı ısınma olup olmadığını tespit eden termal kameralar da erken uyarı sistemleri ile bildirim sağlar. Bu çözümler hem evlerde hem de büyük tesislerde elektrik yangınlarının önlenmesine yardımcı olmaktadır.